Godine 1474. Ivan Crnojević i Mlečani odbranili Skadar u ogromnom boju

[Ćipur]

Iz knjige, zbirke izvornih dokumenata :arrow: Sazdanje Cetinja, Titograd 1984. godine

U proljeće / ljeto 1474. Turci opsjedali Skadar, u ogromnoj bici, Ivan Crnojević i Venecijanci odbranili Skadar.

Domeniko Malipjero, mletački senator opisuje opsadu Skadra 1474. i držanje Ivana Crnojevića.

[Ćipur]

Grupa srpskih istoričara opisuje događaje oko Skadra 1474. godine. :arrow: https://forum.cdm.me/showthread.php?t=5976

50 000 Turaka opsjedalo Skadar 1474. godine, Ivan Crnojević i Mlečani ga odbranili

Sumnja Mlečana u vjernost Ivana Crnojevića je oživjela 1471. kad se ovaj, poslije turskog pritiska na zemlje oko mletačkog posjeda, sporazumio sa sultanom. Herceg Vlatko je morao priznati njegovu vlast i godinu dana ranije. No Ivanu je bilo najteže, jer je boreći se sa oskudicom, morao da se obaveže na harač od 700 dukata godišnje. Obojici je laknulo kada su 1472. uspjeli da se odvoje od sultana. Ali su zato Ugri koji su raspolagali malom posadom u dolini Neretve, tražili da uspostave odnose sa oba oblasna gospodara ne vezujući sebi ruke nekim čvršćim obavezama. Međutim te su veze blijeđele pa su se i Herceg Vlatko i Ivan Crnojević oslonili 1473. na Mlečane i istovremeno uspostavili srdačne odnose s napuljskim kraljem.
No obojica su bila riješena da se suprostave Turcima, koji su već bili posjeli istočni dio Gornje Zete, s lijeve strane Morače i rijeke Zete. Ivan Crnojević je prestao sultanu da plaća harač pa je javljao u Skadar o sultanovim namjerama da obnovi Podgoricu i Baleč i da iz njih povede borbu protiv mletačkih posjeda i njega Ivana Crnojevića.
Ovaj je obećavao da Republici isplati sumu koju je davao Turcima na ime harača ako mu Mlečani pomognu da zagospodari čitavom Gornjom Zetom. Oni su dali saglasnost da se pod njihovu vlast stave i Hoti, a da se njihov starješina postavi za plaćenog vojvodu.

Ništa se nije moglo ostvariti, jer je snažna turska vojska s proljeća 1474 pritisla Skadar.
Rumelijski beglerbeg Sulejman je počeo opsadu sa oko 8000 ljudi. Knez i providur Antonio Loredan je odbio prvi napad. U Mlecima nijesu bili svjesni opasnosti, ali su ih svakodnevne vijesti otrijeznile. Sinjorija se obratila Italijanskim vladarima upozoravajući ih da će Turci, poslije uspjeha u tom kraju, početi da se prebacuju u Italiju. Senat je sve raspoložive brodove sa strijelcima poslao prema Bojani i svojim upravnicima na području sve do Krfa naredio da priteknu u pomoć. Od evropskih vladara se tražilo ujedinjavanje snaga radi zajedničke odbrane. Opasnost je iz dana u dan rasla, jer je turska vojska prema mletačkim obavještenjima, već u julu raspolagala sa 50 000 ratnika opsadnim spravama i metalnim topovima. Kako se u Mlecima nije znalo đe bi se moglo bezbjedno pristati uz obalu, novi providur Leonard Boldu je stupio u vezu sa Ivanom Crnojevićem. Preko Kotora je brdskim putevima prebacivao ljude i građu od koje bi se, kad stigne u Žabljak, izgradile fuste i iznenadili Turci na Skadarskom jezeru. Ivan Crnojević je preko svog čovjeka obrazlagao sinjoriji Sulejmanove namjere i obećavao da neće šteđeti ni sopstvenu glavu samo da bi pomogao Skadru. Smatrajući da će baciti na bojište oko 8 000 ratnika, Mlečani su slali Ivanu dukate i tkaninu. Tokom čitavog ljeta Ivan je pod mletačkom zastavom učestvovao u ratnim dejstvima.
Mletačko brodovlje je uspjelo da s borcima uplovi u Bojanu mada su se neke turske snage nalazile u Zabojani. Opsada je trajala gotovo četiri mjeseca. Po broju ljudstva bačenog na bojište sa obje strane, po snazi brodovlja koje je uplovilo u Bojanu i po veličini žrtava, borba za Skadar je premašila sve ranije sukobe na zetskom području. U trenutku turskog napada u Skadru se, prema obavještenjima Dubrovčana, nalazilio 1300 boraca. Mada su im se kasnije priključili stratioti iz Grčke kao i posade svih brodova, mletačke snage ni u jednom trenutku nijesu premašile 25000 ljudi, kako su Mlečani izvještavali svoje saveznike. Ako je tačan jedan zbirni izvještaj, u vodama oko Skadra našlo se 34 veća broda i oko 100 barki. Ivan Crnojević je gospodario skadarskim jezerom uz pomoć tri fuste i 15 manjih brodova. To je bilo veoma značajno, jer velika mletačka flota nije mogla da se probija dalje od Svetog Srđa, Turci su jurišali na skadarske zidine, rušili ih i vikali: ,,Na Rim! Na Rim!" Skadrani su noću opravljali zidine i izdržavali vatrenu opsadu, koja je trajala više od mjesec dana.

Ivan Crnojević se pripremao da preko jezera napadne Turke. Ljudi su tada uz velike napore prebacivali trideset brodova preko brda i iz Bara. Obaviješteni o Ivanovim namjerama, Turci su poslali protiv njega 12 000 ratnika. On ih je odbio ali mu nije pošlo za rukom da se približi opsjednutom gradu. Pokušaj da se borcima u Skadru doturi pomoć nije uspio, što je obeshrabrilo Ivana Crnojevića. Molio je Mlečane da mu ustupe neku tvrđavu đe bi se sklonio s porodicom ako bi Turci osvojili Skadar i pokorili njegovu zemlju. Međutim stanje na bojištu se iznenada izmijenilo. Turci su posljednji juriš na grad izvršili 19. jula, smatrajući da su snage protivnika na izdisaju. Skadrani su ih prinudili na povlačenje, a onda su izletjeli iz grada i počeli da gone bjegunce. Turci su, izgleda, izgubili oko 2000 boraca. Satiralo ih je nezravo podneblje. Na kraju su rasturili topove i povukli se 8. avgusta 1474. godine.

Mletačka pobjeda je imala velikog odjeka. Skadar je predstavljen kao štit hrišćanstva. Mletačka vijeća su preduzela korake da se obnovi Skadar i da se zbrinu izbjeglice.
Mir s Turcima se nije mogao postići, jer je Porta tražila od Republike da se odrekne ostrva Lemnosa, Maine (na Peloponezu) i Kroje u Albaniji.

[Ćipur]

14. aprila 1395.

Radi očuvanja vjere svojih podanika, Đurađ Stracimirović Balšić predao je Skadar Mlecima. Taj posjed (koji je, uz Drivast i Sveti Srđ, kao uslov svoje slobode Đurađ predao Osmanlijama i potom povratio), Mlečani su kako je u ugovoru navedeno, prihvatili „radi očuvanja svoje svete vjere i spasa tolikih hrišćanskih vjernika”, ali se i obavezali da će Đurađu II isplaćivati za ustupljene posjede po hiljadu dukata godišnje.

[Ćipur]

DR ĐURO BATRIĆEVIĆ

Iskra u mraku Evrope



Dr Đuro Batrićević: „Crnojevići i Crna Gora”, „Obod” Cetinje, 2004.

Jedina svijetla tačka u mraku ondašnje Evrope bila je slobodarska Crna Gora.

Ovo je osnovna poruka nove knjige dr Đura Batrićevića, „Crnojevići i Crna Gora”, koja je nedavno izašla iz štampe. Glavni zadatak ovog zanimljivog štiva je bio da obuhvati period vladavine dinastije Crnojevića Crnom Gorom i njihov doprinos na vojno-političkm i kulturno-prosvjetnom planu u najkritičnijoj etapi postojanja Crne Gore i Batrićević je u tome uspio. Knjiga „Crnojevići i Crna Gora” mogla je slobodno nositi i naslov „Novi prilozi za rodoslov Crnojevića” jer baca potpuno novo svijetlo na porijeklo ove dinastije, obnavljanje Zetske države u doba Balšića, na crkvenu politiku Balšića i Crnojevića, na doprinos Ivana Crnojevića utemeljenju crnogorske države... Iz nje se vidi tragedija posednjih Crnojevića, druga verzija Skender-begove vladavine, polemike o Obodskoj štampariji, izmišljene priče o slovima na Obodu ali i odgovor na pitanja - da li je Obod kolijevka Crnojevića štamparije? Batrićević kaže „da su argumenti koji govore protiv Obodske štamparije i njene tradicije, a u korist naučnika koji tvrde da je Crnojevića štamparija radila isključivo na Cetinju ubjedljivi i brojni”.
Riječju - „Crnojevići i Crna Gora” su još jedna priča o našim korijenima. Đuro Batrićević koristio je bogate fondove Centralne narodne biblioteke „Đurđe Crnojević” na Cetinju, brojnu arhivsku građu i kapitalna djela kakva su „Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima” Rista Kovijanića ili „Počeci štamparstva u Crnoj Gori” znamenitog Evgenija Ljvoviča Nemirovskog. Recezenti ovog značajnog djela - novog velikog doprinosa dr Đura Batrićevića izučavanju istorije Crne Gore su akademik prof. dr Miomir Dašić i prof. dr Radoman Jovanović.


J. S.

http://www.pobjeda.co.me/citanje.php...06-16&id=32871